VİOP Nedir?
Vadeli işlem sözleşmeleri, belirli bir malı, kıymetli madeni, bir sermaye piyasası aracını ya da dövizi belirli bir vadede, daha önceden belirlenen bir fiyatla alma ya da satma imkanı veren sözleşmelerdir.
Opsiyon iki taraf arasında yapılan, ileriki bir tarihte bugünden belirlenen bir fiyat üzerinden bir finansal enstrümanı alma ya da satma hakkı taşıyan sözleşmelerdir. Opsiyon, alıcısına belirli bir fiyat üzerinden alma ya da satma hakkı verirken, satıcısına alma ya da satma yükümlülüğü getirir.
VİOP (Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası) ise Borsa İstanbul bünyesinde vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin alınıp satıldığı kaldıraçlı piyasanın kısa adıdır.
VİOP’un Avantajları
Şeffaf ve Güvenilir Piyasa
VİOP, Borsa İstanbul bünyesinde kurulan bir merkezden yönetilen güvenilir ve şeffaf bir piyasadır.
Düşük Teminat Tutarları İle Yüksek Kaldıraç İmkanı
Düşük teminat bedelleri sayesinde VİOP işlemlerinizi yüksek kaldıraçlarla gerçekleştirebilirsiniz.
Çift Yönlü İşlem
VİOP işlemlerinizde fiyatın yükseleceğini düşündüğünüz üründe alış, fiyatın düşeceğini düşündüğünüz üründe satış yönlü işlem açarak kar elde edebilirsiniz.
Risk Yönetimi
VİOP’ta belirli bir ürüne ait sözleşmede önceden belirlenen fiyat ve miktarın alınıp satılmasıyla risklerinizi yönetebilirsiniz.
Ürün Çeşitliliği
VİOP’ta endeks, pay, döviz, emtia, kıymetli maden, enerji ve metal vadeli sözleşmelerinin yanı sıra pay, endeks ve Dolar/TL opsiyon sözleşmelerinde de işlem değerlendirebilirsiniz.
Vergi Avantajı
VİOP’ta işlem gören pay senedi ve endekslerine dayalı sözleşmelerden elde edilen gelire stopaj uygulanmamaktadır. Böylelikle pay senedi ve endeks işlemlerinizi avantajlı bir şekilde gerçekleştirebilirsiniz.
Nema (Faiz) Geliri
VİOP’ta bulunan nakit teminatlarınız ile günlük nema (faiz) geliri elde edebilirsiniz.
VİOP İşlem Saatleri
Tam İş Günü
| Sözleşmeler | Seans Saatleri |
|---|---|
| Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri | 09.30-18.10 |
| Diğer Sözleşmeler | 09.30-18.10 |
Yarım İş Günü
| Sözleşmeler | Seans Saatleri |
|---|---|
| Pay Vadeli İşlem ve Opsiyon Sözleşmeleri | 09.30-12.40 |
| Diğer Sözleşmeler | 09.30-12.40 |
Akşam Seansı
| Sözleşmeler | Seans Saatleri |
|---|---|
| Endeks Vadeli İşlem Sözleşmeleri | 19.00-23.00 |
| Kıymetli Madenler Vadeli İşlem Sözleşmeleri | 19.00-23.00 |
Yatırım Ürünleri
Pay Türev Pazarı
Pay türev pazarında pay vadeli işlem sözleşmeleri ve pay opsiyon sözleşmeleri işlem görmektedir.
Endeks Türev Pazarı
Endeks türev pazarında, endeks vadeli işlem sözleşmeleri ve endeks opsiyon sözleşmeleri/mini endeks opsiyon sözleşmeleri işlem görmektedir.
Döviz Türev Pazarı
Döviz türev pazarında, döviz vadeli işlem sözleşmeleri ve Dolar/TL opsiyon sözleşmeleri işlem görmektedir.
Kıymetli Madenler Türev Pazarı
Kıymetli madenler türev pazarında, kıymetli madenler vadeli işlem sözleşmeleri işlem görmektedir.
Emtia Türev Pazarı
Emtia türev pazarında, emtia vadeli işlem sözleşmeleri işlem görmektedir.
Elektrik Türev Pazarı
Elektrik türev pazarda, enerji vadeli işlem sözleşmeleri işlem görmektedir.
Yabancı Endeksler Türev Pazarı
Yabancı endeksler türev pazarında, yurtdışı endeksli vadeli işlem sözleşmeleri işlem görmektedir.
Metal Türev Pazarı
Metal türev pazarında, çelik hurda vadeli işlem sözleşmeleri işlem görmektedir.
Borsa Yatırım Fonu (BYF) Türev Pazarı
Borsa yatırım fonu türev pazarında FBIST bono borsa yatırım fonu vadeli işlem sözleşmeleri işlem görmektedir.
Faiz Türev Pazarı
Faiz türev pazarında, TLREF vadeli işlem sözleşmeleri işlem görmektedir.
VİOP’ta Emir Tipleri
VİOP’ta emirleri fiyat ve geçerlilik süresine göre ikiye ayırıyoruz;
Fiyata göre emir tipleri 4’e ayrılmaktadır.
Piyasa Emirleri (PYS): Fiyat olmaksızın; sadece miktar girilerek piyasada emrin verildiği anda işlem gören en iyi fiyatlı emirlerin eşleşmesini sağlayan emir tipidir.
Limit Fiyatlı Emirler (LMT): Bu emir tipinde hem fiyat hem de miktar bilgisi girilir. Bekleyen emir anlamına da gelen limit emirlerinde yatırımcı alım veya satım yapmak istediği fiyat bilgisini ve miktar bilgisini aynı anda girer. Kalanı iptal et şeklinde girilmediği sürece emrin gerçekleşmeyen bölümü geçerlilik süresi dolana kadar pasifte bekler.
Piyasadan Limite Emirler: Genelde büyük miktarlı emirlerde kullanılır. Piyasa emirleri gibi fiyatsız olarak girilir ve karşı taraftaki en iyi fiyat kademesinde bekleyen emirlerle eşleşir. Kalanı iptal et şeklinde girilmediği sürece; işleme dönüşmeyen kısmı gerçekleştiği son işlem fiyatıyla limit fiyatlı emire dönüşür ve pasife yazılır.
Şarta Bağlı Emirler (SAR): Emri giren tarafından ilgili sözleşme için belirlenen fiyattan piyasada fiyat oluştuğunda verilen emrin aktifleşmesi amacıyla verilen emir tipidir. Alış emirleri için daha yüksek ve satış emirleri için daha düşük fiyatlardan piyasada işlem olması durumunda emrin işlem sisteminde aktif hale gelmesi amacıyla kullanılır. Bu emir tipinde aktivasyon fiyatının da belirtilmesi zorunludur.
Geçerlilik süresine göre emir tipleri 5’e ayrılmaktadır.
Günlük Emir (GUN): Gün sonuna kadar eşleşemezse sistem tarafından otomatik olarak iptal edilen emir türüdür.
Kalanı İptal Et (KIE): Bu emir tipi sisteme girildiğinde pasifte bekleyen emirlerin durumuna göre emrin bir kısmı gerçekleşirse kalanı pasife yazılmak yerine iptal edilir.
İptale Kadar Geçerli (İKG): Bu emir tipinde emir iptal edilmez ya da gerçekleşmezse sözleşmenin vade sonuna kadar geçerli olur ve vade sonunda sistem tarafından otomatik iptal edilir.
Gerçekleşmezse İptal Et (GİE): Bu emir tipinde sisteme girilen emrin tamamının eşleşme şartı aranmaz. Tamamı eşleşmezse işlem iptal edilir.
Tarihli Emir (TE): Bu emir tipinde sisteme tarih girilir. Belirtilen tarihe kadar eşleşmezse ya da iptal edilmezse, bu tarihte gün sonunda sistem tarafından otomatik olarak iptal edilir.
VİOP Teminat Oranları
| Sözleşmeler | Takasbank Teminat Oranları % | Allbatross Yatırım Teminat Oranları % |
| AEFES | 16,2 | 24,3 |
| AKBNK | 16,2 | 24,3 |
| AKSEN | 15,4 | 23,1 |
| ALARK | 16,5 | 24,75 |
| ARCLK | 15,4 | 23,1 |
| ASELS | 16,2 | 24,3 |
| BIMAS | 15,4 | 23,1 |
| CIMSA | 16,2 | 24,3 |
| DOAS | 16,2 | 24,3 |
| DOHOL | 17,2 | 25,8 |
| ECILC | 16,7 | 25,5 |
| EKGYO | 16,2 | 24,3 |
| ENJSA | 16,2 | 24,3 |
| ENKAI | 17,2 | 25,8 |
| EREGL | 15,4 | 23,1 |
| FROTO | 16,2 | 24,3 |
| GARAN | 16,2 | 24,3 |
| HALKB | 18,8 | 28,2 |
| HEKTS* | 19,5 | 58,5 |
| ISCTR | 16,7 | 25,05 |
| KARSN | 17,4 | 26,1 |
| KCHOL | 16,7 | 25,05 |
| KRDMD | 19,2 | 28,8 |
| MGROS | 16,7 | 25,05 |
| OYAKC | 17 | 25,5 |
| PETKM | 16,2 | 24,3 |
| PGSUS | 17,4 | 26,1 |
| SAHOL | 15,4 | 23,1 |
| SASA* | 17,9 | 53,7 |
| SISE | 16,7 | 25,05 |
| SOKM | 16,3 | 24,45 |
| TAVHL | 16,5 | 24,75 |
| TCELL | 15,4 | 23,1 |
| THYAO | 15,9 | 23,85 |
| TKFEN | 17,2 | 25,8 |
| TOASO | 15,4 | 23,1 |
| TTKOM | 18,2 | 27,3 |
| TUPRS | 16,2 | 24,3 |
| VAKBN | 17,2 | 25,8 |
| VESTL | 17,4 | 26,1 |
| YKBNK | 16,2 | 24,3 |
| XU030 | 15,1 | 22,65 |
| XLBNK | 19 | 28,5 |
| EURUSD | 4 | 6 |
| GBPUSD | 4,6 | 6,9 |
| XAGUSD | 17,1 | 25,65 |
| XAUUSD | 7,9 | 11,85 |
| XPDUSD | 25,2 | 37,8 |
| XPTUSD | 12,8 | 19,2 |
| EURTRY | 13,5 | 20,25 |
| USDTRY | 13,7 | 20,55 |
| XAUTRY | 14 | 21 |
Takasbank’ın belirlemiş olduğu teminat yükümlülüğünün 1,5 katı olarak uygulanmaktadır.
(*)Takasbank’ın belirlemiş olduğu teminat yükümlülüğünün 3 katı olarak uygulanmaktadır.
Tabloda yer alan rakamlar, Takasbank tarafından çeşitli zamanlarda değiştirilebilir. Gün sonunda, başlangıç teminatının altındaki durumlarda hesaplara Teminat Tamamlama Çağrısı yapılmaktadır.
